Mikrograf ya da fotomikrograf, bir nesnenin mikroskop -ya da benzeri bir alet- altında çekilmiş fotoğrafı ya da dijital resmidir. Mikrograflar mikroskobinin tüm bölümlerinde geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Türleri
Fotomikrograf
Işık mikrografı ya da fotomikrograf ışık mikroskobu kullanılarak hazırlanmış bir mikrograftır, fotomikrografın elde ediliş sürecini kapsayan işlemler fotomikroskobi olarak bilinir. En basit haliyle fotomikroskobi, bir mikroskoba kamera iliştirilmek suretiyle kolayca yapılabilen bir işlemdir; böylece kişi yüksek oranda büyütülmüş fotoğraf çekme imkanına sahip olur.
Roman Vishniac fotomikroskobi alanının öncülerindendir; hareketli canlıların fotoğraflanması üzerine uzmanlaşan Vishniac, ışıksız fotoğrafçılık ve renkli fotomikroskobi alanlarına devrim niteliğinde katkılar yapmıştır.
Elektron mikrografı
Elektron mikrografı elektron mikroskobu kullanılarak hazırlanmış bir mikrograftır. Ancak, elektron mikrografı terimi elektron mikroskobisinde sıklıkla kullanılmaz. Yaygın ismi mikrograf şeklindedir.
Dijital mikrograf
Dijital mikrograf doğrudan bir mikroskop aracılığıyla ya da bir fotomikrografın taratılmasıyla elde edilen dijital fotoğraftır. Terimlerin kullanımı bir parça kafa karıştırıcı olabilir, günlük kullanımda “fotoğraf” kelimesi “dijital fotoğraf” kelimesi ile neredeyse aynı yeri tutmaktadır.
Yakınlaştırma oranı ve mikron çubukları
Mikrograflarda genellikle mikron çubukları ya da yakınlaştırma oranı -ya da her ikisi de- kullanılır.
Yakınlaştırma oranı; bir nesnenin gerçeği ile fotoğraflanmış hali arasındaki orandır, resmin yazdırıldıktan sonraki boyutuna bağlı olduğu için biraz yanıltıcı olabilir. Örnek vermek gerekirse; küçük bir kağıda basılmış resmin yakınlaştırma oranı ile, büyük bir kağıda basılmış resmin yakınlaştırma oranı değişiklikler gösterir. Dergi editörleri şekilleri sayfaya sığacak şekilde yeniden boyutlandırırlar, bu da büyütme oranının geçerliliğini yitirmesine neden olur. Ölçek Çubuğu (ya da Mikron Çubuğu) resmin üzerine yerleştirilmiş, uzunluğu üzerine yazılan bir çubuktur, resmin üzerinde doğru ölçümler yapabilmek için kullanılır. Resim yeniden boyutlandırıldığında mikron çubuğu da yeniden boyutlandırılacağı için; resimdeki mikron çubuğu kullanılarak, doğru yakınlaştırma oranı kolayca hesaplanabilir. Aslında, yayınlanan/gösterilen tüm resimlerin ölçek çubuğu bulundurması idealdir, büyütme oranı isteğe bağlı olarak belirtilebilir. Bu sayfadaki mikrografların biri (kalker mikrografı) hariç hiçbiri mikron çubuğu içermeyip; belirtilen yakınlaştırma oranları ise (resimler ölçeklendirildiği için) doğru değerleri bildirmemektedir.